Δευτέρα 30 Ιανουαρίου 2017

Είναι η Ρωσία η νέα ανερχόμενη υπερδύναμη;

Μέσω της συμμαχίας με την Τουρκία η Ρωσία προσπαθεί
να αναβαθμίσει τον διεθνή της ρόλο
Μετά τη νίκη των Ρώσων και του Άσαντ στη μάχη του Χαλεπίου, διάφοροι αστοί αναλυτές έσπευσαν να μιλήσουν για ρωσική κυριαρχία στις διεθνείς σχέσεις. Τονίζουν τις διακηρύξεις Τραμπ υπέρ της συνεργασίας με τη Ρωσία, τη στροφή Ερντογάν υπέρ των ρωσικών θέσεων στο Συριακό κ.ο.κ. Είναι αλήθεια ότι Ρωσία και Τουρκία έχουν επεξεργαστεί ένα σχέδιο για το μέλλον της Συρίας. Όμως, το σχέδιο αυτό βρίσκεται στην πραγματικότητα πολύ κοντά στις αμερικανικές θέσεις (χωρισμός της Συρίας σε τρεις αυτόνομες ζώνες και απομάκρυνση του Άσαντ). Παρά το γεγονός ότι η προσάρτηση της Κριμαίας και η επέμβαση στον Συριακό πόλεμο αναβάθμισαν το κύρος της Ρωσίας, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την
αμερικανική ηγεμονία στον παγκόσμιο καπιταλισμό και την αμερικανική υπεροχή έναντι της Ρωσίας στο οικονομικό, πολιτικό και στρατιωτικό πεδίο. Σχολιάζοντας αυτό το ρωσο-τουρκικό σχέδιο για τη Συρία, ένας Αμερικανός αξιωματούχος υπενθύμισε ότι το οικονομικό βάρος της Ρωσίας στον κόσμο δεν είναι μεγαλύτερο από εκείνο της Ισπανίας. Και πράγματι, αυτή είναι η ουσία του θέματος.
Παρά το γεγονός ότι διατηρεί τη στρατιωτική ισχύ που της κληροδότησε η ΕΣΣΔ, η Ρωσία του Πούτιν είναι μια χώρα καθυστερημένη οικονομικά, με τεράστιες κοινωνικές ανισότητες, με ένα άκρως αυταρχικό καθεστώς, με έναν πληθυσμό που κάθε άλλο παρά ενθαρρύνεται να αναπτύξει ελεύθερα τις ικανότητές του. Δεν ανήκει ούτε στην πρώτη 50άδα χωρών του κόσμου σε κατά κεφαλήν ΑΕΠ, ενώ η παραγωγικότητα της εργασίας είναι περίπου η μισή αυτής της Ελλάδας και λιγότερο από το ένα τρίτο της αντίστοιχης των ΗΠΑ. Η Ρωσία διαθέτει ασήμαντη ελκυστικότητα –πολιτικά και σαν κοινωνία– έξω από τον στενό περίγυρό της. Για όλους αυτούς τους λόγους, δεν μπορεί να ηγηθεί κάποιου δικού της ιμπεριαλιστικού άξονα και η πρόβλεψή μας είναι πως σε μια μείζονα ενδοϊμπεριαλιστική σύγκρουση θα βρεθεί στο αμερικανικό στρατόπεδο.
Οι σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας δεν είναι τόσο εχθρικές όσο φαίνονται. Η τάση προσέγγισης της Ρωσίας από ένα μεγάλο κομμάτι του αμερικανικού κεφαλαίου έχει ξεκινήσει καιρό πριν εκλεγεί ο Τραμπ, π.χ., μέσα από μεγάλες ενεργειακές συμφωνίες. Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε ότι σε δύο παγκόσμιους πολέμους, και με δύο εντελώς διαφορετικά καθεστώτα (τσαρισμός / γραφειοκρατικοποιημένο εργατικό κράτος), η Ρωσία υπήρξε σύμμαχος των Αγγλο-Αμερικανών.


Πάρις Δάγλας